भारतात प्लास्टिक कचऱ्यापासून डिझेल पेट्रोल बनवणार, ‘या’ ठिकाणी प्लांटही झाला तयार.

भारतात प्लास्टिक कचऱ्यापासून डिझेल पेट्रोल बनवणार, ‘या’ ठिकाणी प्लांटही झाला तयार.In India, diesel petrol will be made from plastic waste, a plant has been set up at this place.

टीम कृषी योजना / Team Krushi Yojana

दिवसेंदिवस पेट्रोल आणि डिझेलच्या वाढत्या किमतींनी सर्वसामान्यांचे बजेट बिघडले आहे. यासोबतच बाजारातील सर्वच वस्तूंच्या किमतींवरही त्याचा परिणाम झाला असून, त्यामुळे खाद्यपदार्थांपासून ते दैनंदिन वापरातील सर्वच वस्तूंच्या किमती वाढत आहेत. याचा थेट परिणाम जनतेच्या खिशावर होत आहे. पेट्रोलच्या दरात वाढ झाल्याने नागरिकांची झोप उडाली आहे. दिवाळीपूर्वी पेट्रोलच्या दरात काहीशी कपात झाली असली, तरी त्यानंतरही सर्वसामान्यांसाठी पेट्रोलचे दर चढेच आहेत. अशा परिस्थितीत आता देशात कचऱ्यापासून पेट्रोल बनवण्याची बातमी दिलासा देणारी आहे. हा प्रयोग यशस्वी झाल्यास तो मोठ्या प्रमाणावर सुरू करण्याचा विचार केला जाईल. यामुळे देशातील जनतेला स्वस्त पेट्रोल मिळण्याची अपेक्षा आहे.

कचरा पेट्रोल बनविण्याचे यंत्र कुठे बसवले आहे?

प्रसारमाध्यमांमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या बातम्यांनुसार, बिहारमधील मुझफ्फरपूरमधील कुधनी ब्लॉकच्या खरोना देह गावात एक मशीन बसवण्यात आली आहे, जे कचऱ्यापासून पेट्रोल बनवते. या मशिनची खास गोष्ट म्हणजे या मशिनद्वारे केवळ 6 रुपयांच्या कचऱ्यापासून 79 रुपये किमतीचे पेट्रोल आणि डिझेल बनवता येते. आम्ही तुम्हाला सांगतो की, अलीकडेच, प्लास्टिक कचऱ्यापासून इंधन बनवणाऱ्या युनिटचे म्हणजेच पेट्रोल-डिझेलचे उद्घाटन बिहार सरकारचे महसूल आणि जमीन सुधारणा मंत्री रामसुरत राय यांच्या हस्ते करण्यात आले. केंद्र सरकारच्या पीएमईजी योजनेअंतर्गत बँकेकडून २५ लाखांचे कर्ज घेऊन हा प्लांट सुरू करण्यात आला आहे. आशुतोष मंगलम हे या प्लांटचे संचालक आहेत.

दररोज 150 लिटर पेट्रोलचे उत्पादन होणार आहे

प्लॅस्टिकच्या कचऱ्याचे इंधनात रूपांतर करणाऱ्या या प्लांटमधून दररोज 130 लिटर पेट्रोल किंवा 150 लिटर डिझेल तयार होऊ शकते. तो तयार करण्यासाठी 200 किलो प्लास्टिक कचरा वापरण्यात येणार आहे. कचऱ्यापासून ते पेट्रोल-डिझेल प्रकल्प उभारल्यानंतर बिहार हे देशातील पहिले राज्य असेल जेथे अशा प्रकारे प्लास्टिकपासून पेट्रोलियम पदार्थ बनवले जात आहेत.

कचऱ्यापासून पेट्रोल आणि डिझेल कसे बनणार?

या प्लांटमधून दररोज 150 लिटर डिझेल किंवा 130 लीटर पेट्रोल तयार केले जाईल, असे मीडिया रिपोर्ट्समध्ये सांगितले जात आहे. त्यासाठी 200 किलो कचरा टाकला जाणार आहे. पेट्रोल डिझेल बनवण्याच्या प्रक्रियेत सर्वप्रथम कचऱ्याचे ब्युटेनमध्ये रूपांतर केले जाते. यानंतर, ब्युटेनचे आयसो-ऑक्टेनमध्ये रूपांतर होते. आयसो-ऑक्टेन नंतर वेगवेगळ्या दाब आणि तापमानात मशीनद्वारे डिझेल किंवा पेट्रोलमध्ये रूपांतरित केले जाते. येथे डिझेल 400 डिग्री सेल्सिअस तापमानात आणि पेट्रोल 800 डिग्री सेल्सिअस तापमानात बनवता येते.

कचऱ्याचे पेट्रोलमध्ये रूपांतर होण्यासाठी आठ तास लागतात.

कचऱ्यापासून पेट्रोल आणि डिझेल काढण्याच्या प्रक्रियेवर यशस्वी संशोधन डेहराडूनच्या इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ पेट्रोलियमने केले आहे. येथे केलेल्या संशोधनात डिझेल आणि पेट्रोलमध्ये ऑक्टेनचे प्रमाण जास्त असल्याने त्याचे मायलेज जास्त असल्याचे समोर आले आहे. कचऱ्यातून डिझेल-पेट्रोल काढण्याच्या संपूर्ण प्रक्रियेला आठ तास लागतात.

प्लास्टिक कचऱ्याची व्यवस्था कुठे करणार?

मुझफ्फरपूरच्या या प्लांटमध्ये महापालिका ६ रुपये किलो दराने कचरा देणार आहे. त्यात प्रामुख्याने प्लास्टिक कचऱ्याचा समावेश असेल. त्यासाठी प्लांटने सर्व व्यवस्था केली आहे. या प्लांटमधून कचरा खरेदी केल्याने एकीकडे प्लास्टिक कचऱ्याची विल्हेवाट लावण्यात मदत होणार असून, पर्यावरण रक्षणासाठी मदत होणार आहे. प्लॅस्टिक कचऱ्यापासून पेट्रोल आणि डिझेल बनवण्यासाठी ट्रायल म्हणून उभारण्यात आलेला हा प्लांट यशस्वी झाल्यास त्याचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणावर होऊ शकेल. दुसरीकडे देशात कचऱ्यापासून पेट्रोलची निर्मिती होत असल्याने लोकांना कमी किमतीत पेट्रोल उपलब्ध होणार आहे. हे अपेक्षितच आहे.

प्लॅस्टिक कचऱ्यापासून बनवलेल्या पेट्रोल आणि डिझेलची किंमत काय असेल

प्लॅस्टिकच्या कचऱ्यापासून बनवलेले हे पेट्रोल-डिझेल स्थानिक शेतकरी आणि महापालिकेला तूर्तास पुरवले जाणार आहे. एक लिटर पेट्रोल आणि डिझेल तयार करण्यासाठी जीएसटीसह 62 रुपये मोजावे लागतील. 65-70 रुपये प्रतिलिटर दराने विकले जाईल.

कच्च्या तेलाच्या आयात-निर्यातीबाबत भारताची स्थिती

भारत आपल्या एकूण तेलाच्या गरजेच्या ८३ टक्के भाग इतर देशांकडून आयात करून भागवतो. भारत प्रामुख्याने इराक, अमेरिका आणि सौदीतून तेल आयात करतो. सौदी हा भारतासाठी पारंपारिक तेल निर्यात करणारा देश आहे. अमेरिका, इराण आणि सौदी अरेबिया सोबतच भारत आपल्या तेलाची गरज भागवण्यासाठी इतर अनेक तेल उत्पादक देशांवर अवलंबून आहे. नायजेरियाप्रमाणे भारतालाही कच्च्या तेलाचा पुरवठा होत आहे. त्यानंतर यूएई आणि व्हेनेझुएला यांचा क्रमांक लागतो. व्हेनेझुएलाची अर्थव्यवस्था पूर्णपणे तेलावर अवलंबून आहे. आता भारतातून कोणते देश तेल निर्यात करतात, तर आम्ही तुम्हाला सांगतो की भारत प्रामुख्याने नेपाळ आणि भूतान या दोन देशांना तेल निर्यात करतो.