Black mustard: काळ्या मोहरीची लागवड करा, लाखोंची कमाई करा – जाणून घ्या, संपूर्ण माहिती
जाणून घ्या काळी मोहरी लागवडीची योग्य पद्धत आणि त्याचे फायदे
भुईमुगानंतर मोहरी हे भारतातील सर्वात जास्त लागवड केलेले तेलबिया पीक आहे. त्याची लागवड करून अनेक शेतकऱ्यांना चांगला नफा मिळत आहे. मोहरी लागवडीचे वैशिष्ट्य म्हणजे गव्हाच्या तुलनेत कमी पाणी लागते. त्यामुळे ज्या भागात पाण्याची टंचाई आहे, त्या भागातील शेतकऱ्यांसाठी मोहरीच्या लागवडीला खूप महत्त्व आहे. यामुळेच हरियाणा आणि राजस्थानमधील बहुतांश शेतकरी मोहरीची लागवड करण्यास प्राधान्य देतात. मोहरीची उपयुक्तता लक्षात घेता त्याची बाजारात मागणी नेहमीच राहते. यामध्ये काळ्या मोहरीची लागवड शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत फायदेशीर ठरत आहे. काळ्या मोहरीच्या लागवडीतून शेतकरी मोठी कमाई करत आहेत. काळ्या मोहरीलाही बाजारात मोठी मागणी आहे. शेतकरी शेती करून लाखो रुपये कमवू शकतात.
काळी मोहरी म्हणजे काय
काळ्या मोहरीच्या मध्यभागी गोल आकाराच्या कडक बिया असतात. त्यांचा रंग गडद तपकिरी किंवा काळा असतो. ते आकाराने लहान असतात आणि पांढऱ्या मोहरीपेक्षा जास्त गरम असतात. ते जेवणाची चव वाढवण्यासाठी वापरले जातात. सामान्यतः काळ्या मोहरीचा वापर टेम्परिंग म्हणून केला जातो. याशिवाय, हे पावडरच्या स्वरूपात देखील वापरले जाते. मोहरीच्या सुमारे ४० प्रजाती आढळतात. मोहरीच्या दाण्यापासून तेल काढले जाते, जे स्वयंपाक करण्यासाठी, औषधी म्हणून आणि औषध बनवण्यासाठी वापरले जाते. काळी मोहरी प्रामुख्याने दक्षिण भारतीय खाद्यपदार्थांमध्ये वापरली जाते.
काळ्या मोहरीचे गुणधर्म काय आहेत
मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, संशोधनात असे आढळून आले आहे की काळ्या मोहरीच्या दाण्यामध्ये हायपोग्लाइसेमिक आणि अँटीडायबेटिक गुणधर्म असतात, ज्यामुळे रक्तातील ग्लुकोजची पातळी कमी होण्यास मदत होते. काळी मोहरी टाईप २ मधुमेहाच्या समस्येत आराम देण्याचे काम करू शकते. एनसीबीआयच्या साइटवर उपलब्ध असलेल्या एका शोधनिबंधाने याची पुष्टी केली आहे. तर काळ्या मोहरीमध्ये सेलेनियमचे प्रमाण जास्त असते जे बद्धकोष्ठता आणि पोटातील वायूशी लढण्यास मदत करते. याशिवाय त्वचा आणि सांध्याच्या समस्यांसाठीही हे चांगले असल्याचे सांगितले जाते. त्याचा आहारात समावेश करून तुम्ही याचा फायदा घेऊ शकता.
काळी मोहरी लागवडीचा फायदा काय?
काळ्या मोहरीची लागवड करून शेतकरी भरपूर पैसे कमवू शकतात. पिवळ्या मोहरीपेक्षा काळ्या मोहरीला अधिक मागणी आहे. त्याच्या तेलाची मागणीही जास्त आहे. हे पाहता काळ्या मोहरीची लागवड हा शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर व्यवहार आहे. काळ्या मोहरीच्या बाजारभावाबाबत बोलायचे झाले तर, सध्या देशातील प्रमुख मंडईंमध्ये काळ्या मोहरीचा दर ५५०० ते ७००० रुपयांच्या दरम्यान आहे. सरकारने २०२३-२४ साठी मोहरीची किमान आधारभूत किंमत ५४५० रुपये निश्चित केली आहे, जी मागील आर्थिक वर्ष २०२१-२२ पेक्षा ४०० रुपये अधिक आहे. अशाप्रकारे या वेळी ज्या शेतकऱ्यांनी आपल्या शेतात मोहरीची पेरणी केली आहे किंवा उशिरा पेरणी केली आहे, त्यांनाही गतवर्षीच्या तुलनेत यावेळी चांगला शासकीय दर मिळणार आहे. दुसरीकडे खुल्या बाजारात मोहरीला चांगला दर मिळण्याची शक्यता आहे. अशा प्रकारे मोहरीची लागवड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना यावेळीही चांगला नफा मिळण्याची अपेक्षा आहे.
काळ्या मोहरीमध्ये किती प्रमाणात खत व खतांचा वापर करावा
बिगर सिंचन क्षेत्रामध्ये मोहरी पिकासाठी ४०-६० किलो नत्र, २०-३० किलो स्फुरद, २० किलो पालाश आणि २० किलो गंधक लागते. तर ८०-१२० किलो नायट्रोजन, ५०-६० किलो स्फुरद, २०-४० किलो पालाश आणि २०-४० किलो गंधक सिंचनासाठी वापरता येते.
मोहरीच्या चांगल्या पिकासाठी पहिले पाणी फुलोऱ्याच्या अवस्थेत ३० ते ४० दिवसांच्या दरम्यान द्यावे. दुसरे पाणी शेंगा तयार होण्याच्या वेळी (६०-७० दिवस) दिले जाते. जिथे पाण्याची कमतरता आहे किंवा जिथे क्षारयुक्त पाणी आहे तिथे एकच सिंचन करणे चांगले.
मोहरीचे पीक फेब्रुवारी-मार्चमध्ये तयार होते. मोहरीच्या ७५ टक्के शेंगा पिवळ्या पडल्यावरच पिकाची काढणी करावी. कारण बहुतेक जातींमध्ये या अवस्थेनंतर बियाण्याचे वजन आणि तेलाची टक्केवारी कमी होते. काढणी नेहमी सकाळीच करावी, कारण रात्री पिकामध्ये ओलावा जास्त असतो, त्यामुळे काढणी योग्य प्रकारे होत नाही.
