Cotton Price News: अतिवृष्टी आणि मंदीचा फटका बसणार; कापूस भावावर होणार परिणाम, कापसाच्या दरात मोठी घसरण होण्याची शक्यता
अतिवृष्टीमुळे यंदा कापसाचे उत्पादन 15 ते 20 टक्क्यांनी घटले असून, सध्या त्याचा भाव 7 ते 9 हजार प्रति क्विंटल मिळत आहे. मंदीच्या प्रभावामुळे आगामी काळात भाव वाढण्याची शक्यता कमी आहे. सध्या कापूस गिरण्यांकडून कापसाला मोठी मागणी आहे. कापूस युरोपीय देशांबरोबरच अमेरिकेतही निर्यात होत आहे. बांगलादेशातही अल्प प्रमाणात कापूस निर्यात झाला आहे.
जळगावसोबतच खान्देशातील धुळे, नंदुरबार या जिल्ह्यांमध्ये आतापर्यंत चांगला पाऊस झाला आहे. जळगाव जिल्ह्यात नगदी पीक म्हणून कपाशीकडे पाहिले जाते. गतवर्षी कापसाचा भाव 9 ते 13 हजारांपर्यंत वाढला असून यावर्षी कापूस लागवडीखालील क्षेत्र वाढले आहे. तो 110 टक्क्यांवर गेला. त्यापैकी तीन लाख चार हजार 33 हेक्टरवर कोरडवाहू कपाशीची पेरणी झाली, तर दोन लाख 39 हजार 229 हेक्टरपेक्षा जास्त क्षेत्रावर फळबाग लागवड झाली. जिल्ह्यात 2021-22 या वर्षात साडेपाच लाख हेक्टरवर कापसाची लागवड झाली होती. सुरुवातीला पिकाची स्थिती चांगली होती. कापसाची पेरणी झाली तेव्हा नेमका जोरदार पाऊस झाला. त्यामुळे उत्पादकतेवर परिणाम झाला. केवळ 10 ते 20 टक्केच उत्पादन शेतकऱ्यांच्या घरापर्यंत पोहोचू शकले. त्यामुळे कापसाचा तुटवडा निर्माण झाला.
जिनिंग प्रेसिंग उद्योगाला कापसाची नितांत गरज आहे.म्हणूनच सुरुवातीला नऊ हजार भाव होता.नंतर मागणी वाढली आणि कापूस कमी राहिला त्यामुळे मार्चमध्ये भाव 9.5 हजार झाला. यावेळी कापूस वेचणीही सुरू आहे. काढणीच्या काळात पावसाने दडी मारल्याने कापसाचे उत्पादन घटणार आहे. चांगला भाव मिळाल्याने नुकसान भरून निघेल, अशी आशा शेतकऱ्यांना आहे. खानदेशात 225 हून अधिक जिनिंग प्रेसिंग उद्योग आहेत. आता कापूसही येत आहे. गुजरातमधील खानदेशातून कापसाला मोठी मागणी असून तेथील व्यापारी शेतकऱ्यांच्या शेतात जाऊन कापूस खरेदी करत आहेत. सध्या कापूस खानदेशातून गुजरातकडे जात आहे. केळीनंतर जळगाव हा कापूस उत्पादन आणि निर्यातीत देशात अग्रेसर जिल्हा आहे. देशात कापसाखालील क्षेत्र 122 लाख हेक्टर असून उत्पादकता 469 किलो कापूस प्रति हेक्टर आहे. देशात सरकीसह कापसाची उत्पादकता 5.64 क्विंटल प्रति एकर आहे, तर राज्यात सरकीसह कापसाची उत्पादकता 3.75 क्विंटल प्रति एकर आहे.
बाजाराची स्थिती
आंतरराष्ट्रीय बाजारात कापसाला मागणी आहे. बांगलादेश हा सर्वात मोठा कापूस निर्यात करणार्‍या देशांपैकी एक आहे आणि मंदीमुळे निर्यातीच्या फारशा संधी नाहीत. सध्या तेथे अल्प प्रमाणात निर्यात होत आहे. आता कापसाला पर्याय म्हणून पॉलिस्टरचा वापर कापड उद्योगात वाढला आहे. जागतिक मंदीमुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत कापसासाठी उपलब्ध असलेल्या संधी फारशा शाश्वत नाहीत. त्यामुळे भारतीय कापसाला देशांतर्गत मागणी राहील. तो काही प्रमाणात खाली येण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे कापसाचा भाव हमीभावापेक्षा जास्त आहे. सध्या कापसाचा भाव 7 ते 9 हजार प्रति क्विंटल आहे. दरम्यान, गेल्या वर्षी जादा भाव देऊनही कापूस उपलब्ध न झाल्याने जुलैपर्यंत चालणारा जिनिंग उद्योगाचा हंगाम मार्चमध्ये ठप्प झाला. गेल्या वर्षी जिनिंग उद्योगाला कोट्यवधी रुपयांचा तोटा सहन करावा लागला होता.
सध्या जागतिक मंदी आहे. त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत कापसासाठी उपलब्ध असलेल्या संधी फारशा शाश्वत नाहीत. यावर्षी खान्देशात झालेल्या अतिवृष्टीमुळे कापसाचे उत्पादन घटून दर्जाही ढासळण्याची शक्यता आहे. काही भागात पावसाने ओढ दिल्याने कापूस लाल झाला आहे. युरोपीय देशांबरोबरच अमेरिकेतूनही कापसाला चांगली मागणी आहे. खान्देशात 225 हून अधिक जिनिंग प्रेस सुरू असून कापसाला चांगला भाव मिळत आहे. एकूण परिस्थिती पाहता भविष्यात दरवाढ होण्याची शक्यता नाही. – अरविंद जैन, उपाध्यक्ष, खान्देश जिनिंग प्रेसिंग फॅक्टरी ओनर्स असोसिएशन